Lekcja 18

Hallo! Wie geht es Dir? Hoffentlich, gut.

Wie immer zuerst eine kleine Wiederholung. (Jak zawsze najpierw małe powtórzenie).

Opowiedz mi o swoim przyjacielu/przyjaciółce, odpowiadając na te pytania (Antworte laut! - Odpowiadaj głośno!):

1. - Hast du einen Freund oder eine Freundin? (Czy masz jakiegoś przyjaciela lub przyjaciółkę?)
- ........................................

2. - Wie heißt er/sie? (Jak on/ona ma na imię?)
- ........................................

3. - Wo wohnt er/sie? (Gdzie on/ona mieszka?)
- ........................................

4. - Wie alt ist er/sie? (Ile on/ona ma lat?)
- ........................................

5. - Wie ist er/sie? (Jaki/a on/ona jest?)
- ........................................

6. - Wie sind seine/ihre Haare? (Jakie są jego/jej włosy?)
- ........................................

7. - Wie sind seine/ihre Augen? (Jakie są jego/jej oczy?)
- ........................................

8. - Wofür interessiert er/sie sich? (Czym on/ona się interesuje?)
- ........................................


Na pewno poszło Ci doskonale, możemy, więc przejść do naszej kolejnej lekcji.


Dzisiaj dowiesz się, jak powiedzieć o tym, co robiłeś w ciągu dnia. Na początek przypomnij sobie lekcję, w której mówiliśmy o godzinach (lekcja nr 5). Ta wiedza na pewno Ci się dzisiaj przyda.

Na początek poznasz pory dnia, czyli jak dzieli się nasz dzień.

"am Morgen" - oznacza "rankiem, rano"
"am Vormittag" - to po polsku "przed południem"
"am Nachmittag" - oznacza "po południu"
"am Abend" - "wieczorem"
Zauważyłeś z pewnością, że wszystkie wymienione pory dnia zaczynają się od przyimka "am", oznacza on dosłownie "w", ale nie przy wszystkich porach dnia on występuje, są wyjątki (jak zawsze):

"zu Mittag" - oznacza "w południe" lub "na obiad"
"in der Nacht" - to po polsku "w nocy"
No to znasz już pory dnia.

Zanim jednak przejdziemy do nazw konkretnych czynności wykonywanych w ciągu dnia, musisz poznać pewną grupę czasowników, zwanych "czasownikami rozdzielnie złożonymi".

Czasowniki rozdzielnie złożone

Jak sama nazwa mówi, są to czasowniki, które się rozdzielają - ale jak? O tym za chwilę.

Wyobraź sobie jajko, takie prawdziwe jajko od kury, które nagle spada na ziemię. Pęka, prawda? I tak jest z tymi czasownikami, one jak gdyby pękają i dzielą się podczas odmiany na dwie części. Takim czasownikiem jest na przykład:

"aufstehen" - "wstawać"
Ten właśnie czasownik podczas odmiany "pęka" na dwie części. Po prostu się rozdziela. Zobacz, w jaki sposób.

Chcesz powiedzieć "Ja wstaję rano":

"Ja" - to "ich"
"rano" - to "am Morgen"
"wstaję" - to odmieniony czasownik "aufstehen" w pierwszej osobie.

Ten czasownik podczas odmiany "pęka" między "auf" a "stehen". A następnie ta pierwsza część, czyli "auf", podczas odmiany idzie na koniec zdania, a druga część, czyli "stehen", odmienia się zupełnie "normalnie", czyli tak samo jak inne czasowniki regularne otrzymuje poszczególne końcówki w odpowiednich osobach. Ta pierwsza część, "auf", którą przenosimy na koniec zdania, nie odmienia się, czyli pozostaje niezmieniona we wszystkich osobach. Zobacz!

Odmiana czasownika "aufstehen" - "wstawać"


W miejsce kropek możesz wstawić na przykład porę dnia lub godzinę, o której wstajesz. Chodzi tylko o to, że ta cząstka czasownika, w tym przypadku "auf", znajduje się zawsze na końcu zdania.

Jeśli wrócimy teraz do naszego zdania "Ja wstaję rankiem", to będzie ono brzmiało tak:
"Ich stehe am Morgen auf" - "Ja wstaję rankiem".
Jeśli chcesz powiedzieć, że my wstajemy przed południem, to będzie to wyglądało tak:
"Wir stehen am Vormittag auf".
Mam nadzieję, że rozumiesz, na czym polega odmiana tych czasowników rozdzielnie złożonych. Dla poćwiczenia poznasz jeszcze dwa inne czasowniki, których odmiana przyda nam się także na dzisiejszej lekcji.

"fernsehen" - znaczy "oglądać telewizję"
Ten czasownik też należy do grupy czasowników rozdzielnie złożonych, czyli czasowników, które podczas odmiany "pękają", tzn. dzielą się na dwie części.
Ten czasownik pęka między słowem "fern" a słowem "sehen". Czyli gdy łączymy ten czasownik z jakąś osobą, cząstka "fern" idzie na koniec zdania, a druga część "sehen" ulega odmianie. Ten czasownik odmienia się trochę nieregularnie. Spójrz, w jaki sposób.

"fernsehen" - "oglądać telewizję"


Zauważ, że w drugiej osobie "du" i trzeciej osobie "er/sie/es" nastąpiła pewna zmiana, a mianowicie "e" zamieniło się na "ie". To jest taki wyjątek, musisz go niestety zapamiętać i nauczyć się tej odmiany na pamięć.

Jeśli chcesz powiedzieć teraz takie zdanie: "Ja oglądam telewizję po południu", to powiesz:
"Ich sehe am Nachmittag fern" - "Ja oglądam telewizję po południu".
A oto inne przykładowe zdanie:
"Er sieht am Morgen fern" - "On ogląda rankiem telewizję".
Znasz już więc dwie czynności, które można wykonywać w ciągu dnia. Przy okazji poznałeś bardzo ważną grupę czasowników - czasowniki rozdzielnie złożone. A teraz przejdźmy już do następnych czynności. Najpierw czynności, które wykonujemy rankiem.

Am Morgen:

"Ich stehe um sieben Uhr auf" - "Ja wstaję o siódmej" (słówko "um" oznacza "o").
"Ich gehe ins Bad" - "Ja idę do łazienki" (wyrażenie "ins Bad" oznacza "do łazienki").
Jeśli chciałbyś powiedzieć o kimś, że idzie do łazienki, to wystarczy tylko zmienić osobę i odmienić do tej osoby czasownik, na przykład:

"Er geht ins Bad" - "On idzie do łazienki".
"Ich dusche" - "Ja biorę prysznic".
"Ich putze mir die Zähne" - "Ja myję zęby" ("die Zähne" - zęby).
Te zdania możesz rozbudować, dodając na przykład porę dnia lub godzinę, o której wykonujesz daną czynność, na przykład:

"Ich stehe um halb acht auf" - "Ja wstaję o 7:30".
"Ich gehe um sieben Uhr fünfundvierzig ins Bad" - "Ja idę o 7:45 do łazienki".
"Ich dusche um sieben Uhr fünfzig" - "Ja biorę prysznic o 7:50".
"Ich putze mir die Zähne um acht Uhr" - "Ja myję zęby o 8:00".
Zobacz, ile możesz już powiedzieć o tym, co robisz rano. A teraz następne czynności.

"Ich esse das Frühstück" - "Ja jem śniadanie" ("das Frühstück" - "śniadanie").
"Ich esse das Frühstück um acht Uhr zehn" - "Ja jem śniadanie o 8:10".
"Ich gehe in die Schule" - "Ja idę do szkoły".
A jeśli już pracujesz, to powiesz:
"Ich gehe zur Arbeit" - "Ja idę do pracy".

A teraz przejdziemy do kolejnych czynności, które można wykonywać przed i po południu.

Am Vormittag / Am Nachmittag:

"Ich mache Einkäufe" - "Ja robię zakupy" ("Einkäufe" - "zakupy").
"Ich spüle das Geschirr" - "Ja myję naczynia" ("das Geschirr" - "naczynia").
"Ich esse zu Mittag" - "Ja jem obiad". ("zu Mittag" - oznacza nie tylko "w południe", ale również "obiad")
"Ich spiele mit dem Computer" - "Ja gram na komputerze".
"Ich mache die Hausaufgaben" - "Ja odrabiam pracę domową" ("die Hausafgaben" - "praca domowa").
"Ich lerne" - "Ja się uczę" (to zdanie można rozbudować nie tylko o porę dnia lub godzinę, ale również o przedmiot, którego się uczymy - zobacz lekcję o szkole).
Zobacz jak można rozbudować te zdania.

"Ich mache am Vormittag Einkäufe" - "Ja robię przed południem zakupy".
"Ich spüle um drei Uhr das Geschirr" - "Ja myję o 15:00 naczynia".
"Ich esse um halb drei zu Mittag" - "Ja jem o 14:30 obiad".
"Ich spiele am Nachmittag mit dem Computer" - "Ja gram po południu na komputerze".
"Ich mache um fünf Uhr die Hausaufgaben" - "Ja robię o 17:00 prace domowe".
"Ich lerne am Nachmittag Deutsch" - "Ja uczę się po południu języka niemieckiego".

Teraz pozostały nam czynności, które można robić przed spaniem, a więc wieczorem.

Am Abend:

"Ich lese Comics" - "Ja czytam komiksy".
"Ich sehe fern" - "Ja oglądam telewizję".
"Ich gehe ins Kino" - "Ja idę do kina" ("ins Kino" - oznacza "do kina").
"Ich wasche mich" - "Ja się myję".
"Ich gehe ins Bett" - "Ja idę do łóżka" ("ins Bett" - oznacza "do łóżka").
A teraz przekształć razem ze mną te zdania, dodając do nich albo godzinę, albo porę dnia. Spróbuj zrobić to inaczej niż ja, a przez to utrwalisz sobie te wyrażenia! Śmiało!

"Ich lese am Abend Comics" - "Ja czytam wieczorem komiksy".
"Ich sehe am Abend fern" - "Ja oglądam wieczorem telewizję".
"Ich gehe um zwanzig Uhr ins Kino" - "Ja idę o 20:00 do kina".
"Ich wasche mich am Abend" - "Ja myję się wieczorem".
"Ich gehe um zweiundzwanzig Uhr ins Bett" - "Ja idę o 22:00 do łóżka".
Zobacz, jakie to proste. Jeżeli kilka razy powtórzysz sobie te zdania, będziesz potrafił opowiedzieć o swoim dniu. Możesz ten temat połączyć ze swoją wiedzą z poprzedniej lekcji i napisać/opowiedzieć o przebiegu dnia swojego przyjaciela lub swojej przyjaciółki. Pamiętaj tylko, że musisz odmienić czasownik w innej osobie - osobę "ich" - "ja" musisz zamienić na "er" - "on" lub "sie" - "ona", a końcówkę czasownika "-e" zamienić na końcówkę "-t".


Teraz jeszcze chwila utrwalenia. Odpowiedz mi na takie pytania, stosując zdania, których dzisiaj się nauczyłeś (Antworte laut!):

- Wann stehst du auf? (O której wstajesz?)
- Ich stehe ... auf.

- Wann gehst du ins Bad? (Kiedy idziesz do łazienki?)
- Ich gehe ... ins Bad.

- Wann putzt du dir die Zähne? (Kiedy myjesz zęby?)
- Ich putze mir die Zähne...

- Wann isst du das Frühstück? (Kiedy jesz śniadanie?)
- Ich esse ... das Frühstück.

- Wann gehst du in die Schule? (Kiedy idziesz do szkoły?)
- Ich gehe ... in die Schule.

- Wann machst du Einkäufe? (Kiedy robisz zakupy?)
- Ich mache ... Einkäufe.

- Wann spülst du das Geschirr? (Kiedy myjesz naczynia?)
- Ich spüle ... das Geschirr.

- Wann isst du zu Mittag? (Kiedy jesz obiad?)
- Ich esse ... zu Mittag.

- Wann spielst du mit dem Computer? (Kiedy grasz na komputerze?)
- Ich spiele ... mit dem Computer.

- Wann lernst du? (Kiedy się uczysz?)
- Ich lerne...

- Wann machst du die Hausaufgaben? (Kiedy odrabiasz prace domowe?)
- Ich mache ... die Hausaufgaben.

- Wann liest du Comics? (Kiedy czytasz komiks?)
- Ich lese ... Comics.

- Wann gehst du ins Kino? (Kiedy idziesz do kina?)
- Ich gehe ... ins Kino.

- Wann siehst du fern? (Kiedy oglądasz telewizję?)
- Ich sehe ... fern.

- Wann wäschst du dich? (Kiedy myjesz się?)
- Ich wasche mich...

- Wann gehst du ins Bett? (Kiedy idziesz spać, do łóżka?)
- Ich gehe ... ins Bett.


Mam nadzieję, że poradziłeś sobie bez problemu. Na tym kończymy naszą dzisiejszą lekcję.

Pamiętaj o zrobieniu wszystkich ćwiczeń i... do usłyszenia w następnej lekcji!

Bis gleich! Tschüs!
Kasia