Lekcja 18

Hello!

Witam Cię bardzo serdecznie już po raz trzeci!

Przygotowałam dla Ciebie na dzisiaj… podróż w czasie. Najpierw cofniemy się do poprzedniej lekcji – będziesz mógł powtórzyć sobie przerobiony ostatnio materiał. Potem wyruszymy w dalszą drogę.

Przystanek pierwszy – powtórka

Jak powiedziałbyś po angielsku:

Przepraszam, czy jest w pobliżu apteka?
........................................

Przepraszam, jak dojadę na lotnisko?
........................................

Supermarket jest po Twojej prawej, między bankiem a komisariatem.
........................................

Idź prosto, później skręć w prawo, przejdź przez ulicę i miń szpital.
........................................

Park jest naprzeciwko kościoła.
........................................


Gotowy? A zatem zapraszam na pokład wehikułu czasu!


Jak być może domyślasz się po przeczytaniu wstępu, na dzisiejszych zajęciach zajmiemy się czasem przeszłym – a dokładniej Past Simple. Nauczysz się też nazywać miesiące i podawać daty, a przy tym określać, kiedy jakieś wydarzenia miały miejsce.

Past Simple

Past Simple to podstawowy czas przeszły. Używamy go, mówiąc o rzeczach, które wydarzyły się w jakimś konkretnym momencie w przeszłości, czyli na przykład dwa dni temu, w zeszłym tygodniu, w roku 2000 czy w maju ubiegłego roku.

Jeśli chodzi o strukturę, to tym razem będzie już trochę inaczej, niż na przykład w przypadku czasu Present Simple, gdzie dodawaliśmy typową dla niego końcówkę tylko w III osobie liczby pojedynczej. W Past Simple czasowniki będą występować w formie czasu przeszłego niezależnie od osoby.

Czasowniki angielskie dzielą się na regularne i nieregularne. Regularne, którymi zajmiemy się dzisiaj, to te, do których wystarczy dodać końcówkę, jeśli chcemy stworzyć formę czasu przeszłego. W przypadku nieregularnych będziemy musieli zajrzeć do specjalnej tabelki – ale o tym opowiem Ci już następnym razem.

Końcówka czasu przeszłego, którą dodajemy do czasowników, to –ed. Na przykład (większość z tych czasowników już znasz):


Oczywiście podobnie jak przy innych końcówkach, tak i tu obowiązują pewne zasady pisowni. Pierwsza z nich jest taka, że jeśli na końcu czasownika jest –e, to nie dodajemy już drugiej takiej samej literki, tylko samo -d. Oto przykłady:


Druga zasada jest taka, że jeśli czasownik kończy się na –y, to, tak jak to bywało już wcześniej, zamieniamy -y na „i”, a dopiero potem dodajemy końcówkę –ed.


Jeśli zaś czasownik kończy się na kombinację spółgłoska – samogłoska – spółgłoska, to zanim dodamy końcówkę –ed, ostatnią spółgłoskę będziemy musieli podwoić.


Chciałabym jeszcze zwrócić Ci uwagę na to, że zwykle kiedy dodajemy końcówkę -ed, wymawiamy tylko d. Inaczej będzie w przypadku tych czasowników, które w formie podstawowej kończą się w pisowni lub w wymowie na "d" lub "t". Wtedy końcówkę -ed będziemy wymawiać jako dodatkową sylabę. Posłuchaj:


Przykładowe zdanie twierdzące w Past Simple odmienione przez wszystkie osoby wyglądałoby tak:

I started at 8:00.
You started at 8:00.
He started at 8:00.
She started at 8:00.
It started at 8:00.
We started at 8:00.
You started at 8:00.
They started at 8:00.

Jak widzisz, forma czasownika we wszystkich osobach pozostaje taka sama.

Jeśli chodzi o pytania i przeczenia, to podobnie jak w czasie Present Simple tworzymy je za pomocą operatora. Tyle tylko, że tutaj ten operator to „did”. Operator, tak samo jak czasownik, we wszystkich osobach ma identyczną formę.


Poza tym, że sam operator jest inny niż w Present Simple, cała reszta – to znaczy miejsce operatora w zdaniu, użycie „not” w przeczeniach i tak dalej – będzie wyglądała dokładnie tak samo, jak w czasie teraźniejszym. Schemat przeczenia jest na przykład taki:

osoba + did + not + czasownik + reszta zdania

Skrót od „did not” to „didn’t.


Zapewne pamiętasz, że kiedy w Present Simple w zdaniu pojawiał się operator, to czasownik był zawsze tylko w formie podstawowej – bez żadnych końcówek. W Past Simple będzie podobnie. Zresztą zobacz sam, co się dzieje ze słowem „start” z powyższych zdań, kiedy zamieniam je na przeczenia:

I did not / didn’t start at 8:00.
You did not / didn’t start at 8:00.
He did not / didn’t start at 8:00.
She did not / didn’t start at 8:00.
It did not / didn’t start at 8:00.
We did not / didn’t start at 8:00.
You did not / didn’t start at 8:00.
They did not / didn’t start at 8:00.

W przypadku pytań kolejność słów w zdaniu będzie taka:

did + osoba + czasownik + reszta zdania

Żeby zobaczyć, jak to będzie wyglądało w praktyce, spójrz na listę pytań poniżej:

Did I start at 8:00?
Did you start at 8:00?
Did he start at 8:00?
Did she start at 8:00?
Did it start at 8:00?
Did we start at 8:00?
Did you start at 8:00?
Did they start at 8:00?

I znowu do kompletu zostały nam tylko krótkie odpowiedzi. Podobnie jak w innych czasach, w krótkich odpowiedziach pojawi się ten sam operator, który był w pytaniu. W przypadku czasu Past Simple oznacza to, że użyjemy operatora „did”.

A oto lista możliwych krótkich odpowiedzi:

Yes, I did. / No, I didn’t.
Yes, you did. / No, you didn’t.
Yes, he did. / No, he didn’t.
Yes, she did. / No, she didn’t.
Yes, it did. / No, it didn’t.
Yes, we did. / No, we didn’t.
Yes, you did. / No, you didn’t.
Yes, they did. / No, they didn’t.

I tym sposobem poznałeś wszystkie podstawowe zasady, jakimi rządzi się czas Past Simple – dotyczą one zarówno zdań z czasownikami regularnymi, jak i nieregularnymi.

Przy okazji omawiania Present Continuous wspominałam Ci, że są pewne słowa, po których możesz rozpoznać ten czas. Past Simple rozpoznasz po:


Możesz na przykład powiedzieć:


"Went" to czas przeszły od nieregularnego czasownika "go". O tym pomówimy sobie bardziej szczegółowo na następnej lekcji.


Jak zauważyłeś, „last” będziemy wstawiać przed dokładnym określeniem czasu („last summer”), a „ago” na samym końcu frazy („forty years ago”) – czyli w zasadzie tak samo, jak po polsku.

I w tym miejscu warto nawiązać do niewątpliwie przydatnej umiejętności podawania dat w języku angielskim. Nie obejdzie się więc bez nazw miesięcy. A oto i one:


Nazwy miesięcy, podobnie jak dni tygodnia, po angielsku zawsze zapisujemy wielką literą.

Nie zawsze, kiedy zapisujemy datę, piszemy całą nazwę miesiąca. Najczęściej używa się skróconych form:

Jan
Feb
Mar
Apr
May
Jun
Jul
Aug
Sep
Oct
Nov
Dec

Znasz już liczebniki główne (na przykład: jeden), ale wiadomo, że przy podawaniu dat wykorzystujemy liczebniki porządkowe (na przykład: pierwszy). Zasada ich tworzenia jest taka, że we wszystkich, oprócz 1, 2 i 3 (21, 31, 22, 32 itd.) dodajemy końcówkę –th. Pierwsze trzy liczebniki porządkowe to zupełnie odrębne słowa – „first”, „second” i „third”. Posłuchaj teraz i powtórz po mnie:


Przyjrzyj się teraz skrótom, które zapisałam przy każdej kolejnej liczbie. To dzięki nim wiadomo, czy liczebnik zapisany przez nas cyfrą jest porządkowy, czy główny. Jak zauważyłeś, przy liczebniku zawsze widnieją jego dwie ostatnie litery, a właściwie końcówka, którą dodajemy, żeby stworzyć liczebnik porządkowy. W większości przypadków te dwie litery to oczywiście –th.

A jak zapamiętać końcówki 1st, 2nd i 3rd? Wbrew pozorom może to być bardzo łatwe. Wystarczy, że zapamiętasz słowo STANDARD. Wyrzuć teraz z niego literki „A”. Co Ci zostało?

ST – ND – RD

Czyli właśnie końcówki trzech pierwszych liczebników porządkowych – 1st, 2nd, 3rd :). Może dzięki temu nie będą Ci się one mylić.

Zanim zaczniesz płynnie podawać dowolne daty, musisz się jeszcze dowiedzieć, jak mówimy w którym roku coś się stało.

W języku angielskim sprawa jest trochę mniej skomplikowana niż po polsku. Wcale nie trzeba znać wielkich czterocyfrowych liczb, żeby umieć powiedzieć na przykład, w którym roku zaczęła się II wojna światowa. Wystarczy umieć liczyć od 1 do 100, a to dlatego, że będziemy sobie te czterocyfrowe liczby najczęściej dzielić na pół. Na przykład 1987 to 19 – 87, czyli dosłownie dziewiętnaście osiemdziesiąt siedem.


Tylko te lata, które mają 0 na trzeciej pozycji od końca, można przeczytać „po naszemu”:


A taki rok, w którym 0 jest na drugiej pozycji od końca, przeczytamy tak:


Jeśli chodzi o sposoby zapisywania pełnej daty, to jest ich kilka. Może być na przykład:

24th Aug 1999

albo:

24 Aug 1999

Odczytywać je będziemy jednak zawsze tak samo, przed liczebnikiem dodając „the”, a przed miesiącem „of”. Powyższą datę przeczytałabym więc tak:


Na sam koniec dzisiejszej lekcji chciałabym Ci opowiedzieć o jeszcze jednej rzeczy związanej z określaniem czasu. Są w języku angielskim trzy słówka, których się w tym celu używa: „in”, „on” i „at”, z tym że każde z nich będziemy stosować w innej sytuacji.

„In” będziemy łączyć z wyrażeniami odnoszącymi się do dłuższych okresów czasu, jak na przykład wiek, rok, miesiąc czy pora roku:

"in the 20th century"


"in 1998"
"in June"
"in (the) summer"

Będziemy go również używać w połączeniu z porami dnia:

"in the morning / afternoon / evening"

Wyjątkiem będzie tu słowo „night”, które łączy się z „at”.

"at night"

„On” będziemy używać mówiąc o konkretnych dniach (dzień tygodnia, święto, konkretna data):

"on Saturday"
"on 1st April 1981"
"on my birthday"


„At” będziemy łączyć z godzinami, porami posiłków i wtedy, kiedy mówimy na raz o kilku dniach (np. weekend):

"at 7 a.m."
"at lunchtime"


"at the weekend"

Przed słówkiem „last” z kolei nie użyjemy żadnego przyimka. Powiemy po prostu:

"last night"
"last Sunday"
"last week"

Zanim się pożegnamy, chciałabym zadać Ci kilka pytań.

Did you cook dinner yesterday?
Did you listen to the radio in the morning?
Did you like this lesson?



Na dzisiaj to już wszystko. Cieszę się, że dzielnie doszedłeś do końca tej lekcji :). A na kolejnym spotkaniu jeszcze przez chwilę zajmiemy się czasem Past Simple – pomogę Ci rozszerzyć Twoje wiadomości i utrwalić te, które już zdobyłeś. W międzyczasie jak zwykle zapraszam Cię na powtórkę.

See you,
Patrycja